Pakkracht nr2-2021 Online

P a k k r a c h t n r 2 2 0 2 1 42 C o l u m n Ik snap de weerstand tegen die out-of-home SUP wel en mijn onderbuik vertelt me dat al dat plastic ‘niet goed’ is. Die onderbuik is echter een prehistorisch mechanisme en niet per se een goede raadgever inzake kunststof. Want wat is nou precies de grootte van het probleem van die SUP? en waarom dat specifieke verbod? Op de www.rijksoverheid.nl staat daarover: Plastic afval in zee (plastic soep) is een internationaal probleem. Daarom wil de Europese Unie (EU) wegwerpplastic verminderen en meer plastic inzamelen en recyclen. Hier is een richtlijn voor gemaakt: de Europese Single-Use Plastic richtlijn (SUP-richtlijn). Dus de plastic soep is de aanleiding van het verbod. Ik ken de vele dramatische plaatjes van de plastic soep. De grauwe gevederde karkassen van zeevogels die een kleurig kunstwerk van plastic dopjes omlijsten. Schildpadden happend naar zakjes of verstrikt in kunststof constructies voor het bundelen van blikjes. En natuurlijk het iconische beeld van het zeepaardje dat een wattenstaafje meetorst. In mijn herinnering omstrengelde het zeepaardje het wattenstaafje in een liefdevolle paringsdans. Misschien herinnerde ik me dat zo omdat het wattenstaafje roze is en een zeepaardje sowieso als een soort onderwatereenhoorn pure onschuld symboliseert. Het echte beeld, dat ik even opzoek, laat een zeepaardje zien die achteloos een staafje meezeult. Al die bekende plaatjes kan ik het niet helemaal rijmen met de maatregelen uit richtlijn. Fabeldieren gebruiken mes en vork en een enkel wattenstaafje maar op geen van de plaatjes zie ik onfortuinlijke beesten die omkwamen door bordjes en bestek. In een top 10 over de soep komt servies ook niet als grootste boosdoener voor. Daar staat op nummer 1 met een aandeel van 21 procent: drinkflesjes en doppen, dit in overeenstemming met wat ik op vele plaatjes zie. Pas op de zesde plaats staan de SUP die binnenkort verboden worden. Hoger op de ranglijst staan onder andere maandverband, tampons en sigarettenpeuken. De cijfers die over de plastic soep worden gepresenteerd gaan frappant genoeg niet over wat er zoal in de zee gevonden wordt maar over plastic die op de stranden ligt. Dat zullen items zijn die op de stranden aanspoelden maar kunnen evengoed artikelen zijn die ter plekke werden gebruikt en als zwerfafval achterbleven en niet uit de plastic soep afkomstig zijn. Best aannemelijk dat dit plastic servies bijvoorbeeld van strandtenten afkomstig is en niet aanspoelde uit de zee. Nog wonderlijker is echter dat die top 10 niet is terug te vinden op de website van de rijksoverheid. Er staat daar een link naar een ranglijst maar het onderliggende bestand bestaat niet (meer). Wat speurwerk op de website van de EU levert een factsheet op uit 2018 met een opsomming van tien meest gevonden items. Zonder bronvermelding en zonder aantallen of percentages wordt plastic servies als tweede in de opsomming vermeld. Helemaal onderaan die lijst staat het ‘sanitaire plastic’. Ik vind het weinig transparant. Wat in welke hoeveelheden er nu daadwerkelijk op de stranden wordt gevonden blijkt uit ‘technical report top marine litter items eur 29249’. Daar staat op pagina 38 een helder cirkeldiagram. De veruit grootste taartpunt van 22 procent is voor sigarettenpeuken. Twee fikse punten tonen samen ruim 20 procent voor sanitair plastic zoals maandverband en wattenstaafjes. Een klein 4 procent puntje voor bestek en een half procentje voor rietjes en lepeltjes. Het lijkt erop dat de politiek zich niet laat leiden door cijfers en de grootste problemen als eerste en slim aanpakt maar voor de onderbuik van het makkelijke verbod op het zichtbare afval. Het alternatief voor het verboden plastic wordt als het aan studenten ligt na gebruik teruggebracht naar de verkooplocatie. Hoe zou dat gaan werken als de grootste problemen worden aangepakt? Sigarettenpeuken retour naar de kiosk voor een nieuw pakje? Of met je maandverband naar de drogist? Daar keert de onderbuik van om. OVER EEN PAAR MAANDEN GAAN WE ALS CONSUMENTEN WAT MERKEN VAN DE SUP-RICHTLIJN. DAN WORDEN PLASTIC WEGWERPBORDJES, BESTEK, RIETJES, ROERSTAAFJES EN DERGELIJKE VERBODEN. ONLANGS HIELDEN WE MET HET KIDV EN ANDERE HOGESCHOLEN EEN ‘CHALLENGE’ VOOR STUDENTEN OM MET ALTERNATIEVEN TE KOMEN VOOR HET VERBODEN PLASTIC. HET MERENDEEL VAN DE OPLOSSINGEN DIE DE STUDENTEN ALS MEEST EFFECTIEF ZAGEN WAS HET PRODUCT INLEVEREN VOOR GELD OF VERVANGEND PRODUCT. KORTOM EEN VORM VAN EEN STATIEGELDSYSTEEM. BLIJKBAAR IS ER WEINIG FIDUCIE IN BEHOORLIJK GEDRAG ZONDER STRAF OF BELONING. IN ELKE EDITIE VERTELT STEFAN HERMSEN, DOCENT FOOD PACKAGING OP DE HAS HOGESCHOOL, OVER DIVERSE ACTUELE ONDERWERPEN BINNEN DE VERPAKKINGSINDUSTRIE. ONDERBUIK REGEERT Stefan Hermsen Docent Food Packaging HAS Hogeschool