12 FIETSZAKEN NR 2 2025 De cijfers liegen er niet om. “In Nederland komen jaarlijks meer dan 70.000 fietsslachtoffers op de spoedeisende hulp en dat zijn alleen al de serieuzere fietsongevallen. Iemand die valt en een flinke schaafwond heeft en naar de huisarts gaat, die zien wij niet. Van de slachtoffers hebben 13.000 tot 16.000 hersenletsel, waarvan ik durf te zeggen dat ze daar nog jarenlang last van hebben. Dit geldt voor alle leeftijden. Dan ga je nadenken: ‘wat hebben deze mensen dan gemeen?’ Wat ons opvalt, zeker op de intensive care, is dat de mensen die ernstig letsel oplopen of zelfs overlijden vaak geen helm droegen.” Deze hoge cijfers en het zware letsel van patiënten zijn ook de reden geweest dat Aries samen met andere artsen Artsen voor Veilig Fietsen heeft opgezet. Deze organisatie wil het gebruik van de fietshelm bevorderen door middel van publieke bewustwording, het verzamelen van data en actieve campagnes. Daarnaast steunen ze initiatieven om verkeersgedrag en infrastructuur te verbeteren. “Ongelukken voorkomen en persoonlijke bescherming gaan daarbij hand in hand”, aldus Aries. “Wij zetten ons zo in voor de fietshelm omdat de fietser deze ‘morgen’ al kan gaan dragen. Simpel en effectief.” Waarom dragen we geen helm? Ondanks de bewezen voordelen van het dragen van een fietshelm, zijn er verschillende redenen waarom Nederlandse fietsers geen helm dragen. In 2023 zijn vier specifieke onderzoeken uitgevoerd naar de drijfveren en gedragskeuzes van Nederlandse fietsers. 1 Laag gevoel van urgentie De meeste fietsers weten dat een helm helpt om hoofd- en hersenletsel te voorkomen bij een ongeluk. Meer dan 80% van hen die geen helm bezit, is overtuigd van de beschermende werking van de helm. Ook het risicobesef is vrij hoog: een op de drie fietsers schat de kans op hoofdletsel groot in wanneer ze een ongeval zouden krijgen en daarbij geen helm dragen. Toch voelen weinig mensen de noodzaak om er zelf een te dragen. Dit komt doordat ze vertrouwen hebben in hun eigen fietsvaardigheid en het risico op een ongeluk laag inschatten. Aries: “Volwassenen kunnen, denk ik, de beslissing bewust nemen. Die zouden kunnen zeggen: ‘Ik neem dat risico, om levenslang beschadigd door het leven te gaan mocht het goed mis gaan.’ Waarbij je je wel kan afvragen of ze de gevolgen van dat besluit goed kunnen overzien. Maar je kind ervoor beschermen is toch wel heel belangrijk. En hoe kun je dat het beste doen? Door als ouder het goede voorbeeld te geven.” 2 Sociale norm In Nederland is fietsen zonder helm de norm. Omdat bijna niemand een helm draagt, voelt het onnatuurlijk om er wel een te dragen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wil binnen 10 jaar de helmdracht naar 25% brengen. Vanaf dat moment zal door het veranderend straatbeeld, de rest van Nederland snel volgen is de verwachting. In Denemarken heeft deze promotiecampagne goed gewerkt en draagt 95% van de kinderen en 50% van de volwassen een fietshelm in het dagelijks fietsverkeer. 3 Praktische bezwaren Veel fietsers verwachten ‘gedoe’, ongemak, gebrek aan comfort en een negatieve uitstraling van het dragen van een helm en praktische problemen bij het opbergen van de helm. Daarnaast hechten ze waarde aan eigen keuzevrijheid zonder overheidsdruk. “We werken samen met scholen aan innovatieve ontwerpen, zoals een simpel helmopbergsysteem op de fiets. Net zoals een airbag, die je ook niet los onder je arm draagt als je een winkel binnenloopt, biedt dit systeem een geïntegreerde opbergfunctie voor de helm.” Fietsverlichting is al een goed voorbeeld, legt Aries uit. “We merken met z'n allen dat er veel minder fietsers zonder licht rondrijden. Dat is door die elektrische fiets waardoor we nu minder met lege of kapotte verlichting rondfietsen. Nu zien we fietshelmen met knipperlichten. Je kunt je afvragen hoe fancy het allemaal moet worden, maar ik ben blij met al die nieuwe g'tjes die het fietsen veiliger maken. Een consument houdt ook van dergelijke ontwikkelingen.” Strategie voor de fietshelm Het ministerie wil fietsers op verschillende manieren bewuster maken van de voordelen van een helm. De uitvoering richt zich op drie thema’s: aandacht, aanbod en aantrekkingskracht. De focus ligt daarbij op drie doelgroepen: ouders van kinderen tot 12 jaar, forensen van 25-65 jaar en ouderen boven de 65 jaar. Aandacht Het ministerie en minister Barry Madlener wil fietsers bewuster maken van de voordelen van een helm door middel van landelijke en lokale media en probeeracties om daarmee de acceptatie verhogen. Aanbod Daarnaast willen ze het aanbod van moderne en comfortabele helmen zichtbaar maken, het aanbod makkelijk beschikbaar stellen en het opdoen van praktijkervaring met het dragen van een helm faciliteren. Dit willen ze doen door middel van probeeracties bij lokale fietsenhandelaren, kortingsacties, aansluitend bij fietsgerelateerde promotieactiviteiten en evenementen op landelijk en regionaal niveau, zoals de fietsvierdaagse evenementen in verschillende regio’s en het VVN-fietsexamen in groep 8 van de basisschool. Aantrekkingskracht De industrie kan een rol spelen door helmen in alle prijscategorieën aan te bieden, met aantrekkelijke vormgeving en verpakkingen. Helmproducenten werken aan het verbeteren van ontwerp, comfort en gebruiksgemak. Het ministerie zal de branche ondersteunen door partijen bij elkaar te brengen om dit proces te versterken, bijvoorbeeld door gezamenlijk gebruikersonderzoek te starten en de probeeracties te faciliteren. De eerste pilots worden opgezet in de provincie Friesland en Flevoland. BRANCHENIEUWS
RkJQdWJsaXNoZXIy MTAyNDU4