Hoordetail nr4 2018

H o o r d e t a i l n r 4 2 0 1 8 32 O n d e r s t e u n i n g v o o r s l e c h t h o r e n d e n Een schrijftolk? WAT HOUDT DAT DAN IN ? basis in gebarentaal krijgt aangeleerd en meer leert over de dovencultuur. Daarnaast krijg je les in onder andere taalkunde, logopedie en leer je om met een speciaal toetsenbord te typen. Dat laatste is toch wel het meest uitdagende onderdeel van de studie”, beaamt Davy. VELOTYPE TOETSENBORD Een spreker bijhouden door te typen met een normaal QWERTY-toetsenbord is erg lastig. Als schrijftolk maakt Davy dan ook gebruik van een speciaal toetsenbord: de Velotype. Ze vertelt hier wat meer over: “In de jaren dertig was er een stenograaf die een toetsenbord had bedacht voor blinde en slechtziende mensen, dat heette de Tachotype. Dit was een machine met 27 toetsen die op een rol papier enigszins leesbare tekst produceerde door in lettergrepen te typen. Deze tekst moest later door een typiste omgezet worden naar een nette tekst. Dit principe werd in de jaren tachtig, toen de elektronica zijn intrede deed, opnieuw ontwikkeld in de vorm van de elektrische Velotype; een tekstverwerker die meteen bruikbare en leesbare tekst opleverde. Dit toetsenbord maakte het mogelijk om met hoge snelheid te typen door met enkele aanslagen een hele lettergreep te typen. Later werd het Veyboard ontwikkeld, een handzamer EEN GEBARENTOLK SPREEKT VOOR VEEL MENSEN WEL TOT DE VERBEELDING, MAAR VAN EEN SCHRIJFTOLK HEBBEN WEINIG MENSEN NOG GEHOORD. EN DAT TERWIJL EEN SCHRIJFTOLK EEN MOOIE OPLOSSING VOOR VEEL SLECHTHORENDEN KAN ZIJN. MAAR WAT HOUDT HET BEROEP NOU PRECIES IN? DAVY DE BRUIJN IS INMIDDELS DRIE JAAR ACTIEF ALS SCHRIJFTOLK EN VERTELT WAT ZIJ VOOR SLECHTHORENDEN KAN BETEKENEN IN ALLEDAAGSE SITUATIES. “HET IS EEN ONTZETTEND MOOI BEROEP, MAAR VEEL MENSEN WETEN NIET EENS DAT HET BESTAAN. DAAR MOET VERANDERING IN KOMEN!” De 28-jarige Davy de Bruijn stond een aantal jaar geleden, net als zoveel studenten, voor de keuze: wat wil ik nou echt graag doen? Het was een goede kennis, een gebarentolk, die Davy wees op het bestaan van schrijftolken. Overtuigd door haar verhaal begon ze aan de opleiding en studeerde in 2015 af. Inmiddels is ze met haar eigenbedrijf ‘Het Schrijfhuis’ flink aan de weg aan het timmeren en staat haar agenda bomvol. Davy vertelt wat het beroep precies inhoudt: “Veel mensen kennen een gebarentolk, maar deze zet je vooral in bij dove of zeer slechthorende mensen die de gebarentaal beheersen of het als moedertaal zien. Het is anders als iemand op latere leeftijd slechter gaat horen of plotseling doof wordt, dan leer je dit niet zomaar meer aan. Dan kun je dus aan een schrijftolk denken. Als schrijftolk zet ik namelijk spraak om naar tekst in de vorm van live-ondertiteling, waarbij ik zoveel mogelijk rekening houdt met intonatie, nuances in de stem en omgevingsgeluiden. Alles wat ik kan horen, typ ik. Het werk is ontzettend divers, want je kunt een schrijftolk in de meest uiteenlopende situaties inzetten. Dit is ook een van de belangrijkste redenen waarom ik voor dit beroep heb gekozen.” Om jezelf een schrijftolk te kunnen noemen, moet je de tweejarige associate degree opleiding aan de Hogeschool in Utrecht afronden, deze bestaat sinds 2007. Een leuke, maar vooral uitdagende opleiding volgens Davy. “Tijdens de opleiding heb je een onderdeel dovenstudies, waarbij je onder andere een