Hoordetail nr4-2020 Online

H o o r d e t a i l n r 4 2 0 2 0 43 De muzikant, muziekliefhebber en ‘gewone’ hoortoestelgebruiker hebben alle drie totaal verschillende verwachtingen van hun luisterervaring. Demuzikant wil controle over het eigen spel, de muziekliefhebber wil de best mogelijke geluidsweergave, en de hoortoestelgebruiker wil verbetering van de spraakverstaanbaarheid. VOLLEDIGE VARIANTIE VAN MUZIEK Aangezien spraak en muziek nogal van elkaar verschillen, worden al jaren gestandaardiseerde muziekprogramma’s of automatische muziekherkenningssystemen opgenomen in het aanpassingsproces van hoortoestellen. Bernafon is er echter niet van overtuigd dat een standaardmodel altijd in staat is de volledige variantie van muziek te vertegenwoordigen. Voor het beste resultaat is bij de hoortoestelaanpassing een aantal vragen van belang: Hoe definieert u de gewenste versterking en frequentierespons voor een muzikant? Voor welk instrument? Voor welke muziekstijl en onder welke ruimtelijke omstandigheden? INDIVIDUEEL PROGRAMMA VOOR DE MUZIKANT Muzikanten hebben een gedetailleerde akoestische terugkoppeling van hun instrumenten nodig om deze perfect te kunnen beheersen. In het geval van actieve musici, moet het doelsignaal van het muziekprogramma daarom vooral gebaseerd zijn op de akoestische kenmerken van het eigen instrument. Deze parameters zijn echter niet op voorhand bekend, dus moet bij de aanpassing een individueel programma gecreëerd worden. Het belangrijke verschil tussen spraak en muziek valt te verklaren op basis van het brongeluid, beschrijft Bernafon. Het frequentiespectrum van spraak is relatief gelijkmatig; er bestaan individuele verschillen tussenmannen, vrouwen en kinderen, maar het brongeluid is vergelijkbaar. Op basis hiervan wordt de versterking bij de aanpassing berekend. Muziek heeft in tegenstelling tot spraak verschillende bronnen: het frequentiebereik van een tuba en een piccolofluit zijn bijvoorbeeld zeer verschillend. Om deze reden is er geen betrouwbaar langetermijnspectrum voor muziek met een algemene toepassing in de aanpassing. Bernafon adviseert daarom altijd de aanpassing met de muzikant én zijn/haar instrument uit te voeren. BEGRIJP ELKAARS TERMINOLOGIE De fijnafstelling van het hoortoestel van een muzikant moet gebaseerd zijn op feedback en het gevoel van de muzikant. Hiervoor moeten audicien en muzikant elkaars terminologie begrijpen. Audiciens typeren een zacht niveau bijvoorbeeld met circa 50 dB, een normaal niveau met 65 dB en een hard niveau met 80 dB. Terwijl voor een muzikant de zachte niveaus bij het musiceren tussen 70 en 80 dB liggen, en het normale niveau op 90 B ligt en een luid niveau op 110 dB ligt. Daarbij komt dat muzikanten van verschillende instrumenten, ook verschillende percepties hebben van de geluidsniveaus. Dit zijn allemaal essentiële verschillen bij het aanpassen van de hoortoestellen. LIVE MUZIEKPROGRAMMA Viron is het eerste hoortoestel met Bernafon’s True Environment Processing ™ en combineert vooraanstaande technologieën met nauwkeurige signaalverwerking en een speciaal voor muzikanten ontworpen Live Muziekprogramma. Dit programma bestaat uit drie elementen, die in de aanpasgids uitvoerig worden besproken. Hier een beknopte samenvatting: • Vergroot dynamisch bereik: met een verhoogde ingangslimiet worden ingangsniveaus tot wel 113 dB verwerkt (alleen beschikbaar in Viron 9). Dit komt ten goede van de muziekbelevenis tijdens een liveconcert, en bovendien van de beleving van het eigen instrument. Een violist heeft bijvoorbeeld een niveau van 80 tot 100 dB in zijn linkeroor bij het spelen. Een vergroot dynamisch bereik voorkomt derhalve vervorming van de gespeelde noten. • ChannelFree ™ : de frequentie- en niveauverhoudingen tussen grondtonen en boventonen kenmerkt de typische klank van een muziekinstrument. ChannelFree ™ verwerkt signalen in hun geheel – extreem snel en bovendien kanaalvrij. Zo wordt de klankkleur van belangrijke boventonen niet onbedoeld veranderd door een beperkt aantal kanalen of kanaalafhankelijke compressie. • Groot frequentiebereik: een brede frequentierespons helpt ervoor te zorgen dat muziek als natuurlijk wordt ervaren. Het Live Muziekprogramma in de Viron 9 biedt een frequentierespons tot maar liefst 10.000 Hz. APART LUISTERPROGRAMMA Muziekliefhebbers hebben een apart luisterprogramma nodig, waarbij een aantal zaken van belang is. Naar wat voor muziek wordt er geluisterd en op welke manier wordt dit gedaan: directe streaming naar de hoortoestellen, een liveconcert op locatie of thuis via een televisie of een stereosysteem? Bij het luisteren is het de bedoeling om een zo breed mogelijk spectrum te reproduceren, op het gebied van zowel frequentieresolutie als dynamiek. In de aanpasgids komt Bernafon met tal van tips om de instelregelaars zo optimaal mogelijk af te stellen. Wanneer voornamelijk thuis naar muziek wordt geluisterd, is het Muziek Thuisprogramma geschikt, omdat dit bij zeer rustige passages een gedetailleerdere resolutie geeft. Bovendien luisteren maar weinig mensen thuis naar muziek met meer dan 95 dB. Bij hardere niveaus treedt het eerdergenoemde adaptieve vergrote dynamische bereik van Viron 9 in werking. Deze feature verhoogt de dynamiek adaptief tot 113 dB zodra de microfoon niveaus boven 95 dB detecteert. In het geval van livemuziek is enerzijds de muziekstijl van belang; bij klassieke muziek gaat de voorkeur meestal uit naar iets meer bas en minder hoge tonen, en bij rockmuziek is het vaak juist andersom. Anderzijds speelt de akoestiek van de ruimte een belangrijke rol. Met de speciale aanpassoftware van Bernafon, SoundStudio in Oasis nxt , kunnen verschillende ruimtes worden gesimuleerd. Om gerichte correcties aan te brengen in zowel de dynamiek als in de frequentiekarakteristieken, raadt Bernafon aan om de aanpassing via Live Speech Mapping te verifiëren. Ook hierover is meer te vinden in de aanpasgids. VISIE VAN BERNAFON Muziek gaat veel verder dan alleen maar luisterplezier. Veel cliënten houden van muziek. Specialisatie in muziekaanpassingen creëert nieuwe klantengroepen en ontsluit nieuwe zakelijke mogelijkheden. “We bereiken muzikanten, maar natuurlijk ook mensen die graag naar concerten gaan of gewoon thuis naar muziek luisteren. Laten we er samen voor zorgen dat zij weer voor de volle honderd procent van muziek kunnen genieten”, besluit Bernafon in zijn aanpasgids. Meer informatie over de studie ‘Muziek met Viron’ is te vinden op www.bernafon.nl/music-study. ▼ De frequentievariantie van verschillende instrumenten